فەرهەنگۆكێكی ئینگلیزی-كوردی تایبەتە بە رۆژنامەنووسان*

o    ئامادەكردنی:  ئانا زایەر

[email protected]

كوردی ئینگلیزی كوردی ئینگلیزی

A

توانای رۆژنامەوانی، كارامەیی رۆژنامەوانی Journalistic Ability, Journalistic Skills توانا، كارامەیی Ability, skill
دەستراگەیشتن بە زانیاری، دەستراگەیشتن بە ئینتەرنێت Access to Information,

To The Internet

دەستپێراگەیشتن Access
ناوهێنانی پەیامنێران Accreditation of Correspondents ناوهێنان Accreditation
بەرپرسیارێتی، بەرپرسیاربوون Accountability, Responsability بەرپرسیار بەرامبەر Accountable
وردەكاری لە زانیاریدا، لە ناوەكاندا Accuracy of Information / Names وردبوون، ئاگاداربوون لە وردەكارییەكانی زانیارییەكی تایبەت Accurate, accuracy
تۆمەتی بێبناغە Unfounded Accusations تۆمەتباركردن Accuse
دەستكەوت Achievement بەدەستهێنان، بەدەستیبهێنیت Achieve, to achieve
پلانی كار Plan of action كورتەی ناو كە پێكدێت لە پیتە یەكەمییەكانی ناوە پێكهێنەرەكان Acronym (UNDP, NATO, KRG)
پاش زایین AD = Anno Domini = A.D كردە، كردار Action
پەسەندكرن و بەكارهێنانی دەقێك To Adapt a Text پەسەندكردن و گرتنەخۆ Adapt
ئیدارەی ئەمەریكی

حكومەتی ئەمەریكی

US Government ئیدارە Administration
تەنها پێوەرێكی ئیدارییە It is just an administrative measure مەسەلە ئیدارییەكان Administration matters
سوودە تەكنۆلۆجییەكان Technological advantage سود Advantage
ئەو لیستەیە رۆژنامە یان تەلەڤزیۆنێكی تایبەت دایناوە و نرخ و قەبارەی ریكلام لەخۆ دەگرێت. The advertisements dummy sheet. پێگەی سودبەخش Advantageous position
رێكلامەكانی ئەم مانگە كەمن. The ads are few this month. رێكلام Advertisement, ad
رێكلامەوتار بریتییە لەو رێكلامەی كە لە بابەتێكی رۆژنامەوانی دەچێت بۆ هەڵخەڵەتاندنی خوێنەر (وەك نمونەی ئەو وتارانەی سوپای ئەمەریكا هەوڵیدابوو وەك رێكلام لە هەندێك رۆژنامەی عێراقیدا بڵاویبانبكاتەوە كە دەركەوتنی ئەو وتارانە بوە مایەی ئابڕوچونێكی بەرچاو بۆ ئەو رۆژنامانە و سوپای ئەمەریكی لە عێراق) Advertorials are advertisements that look like a journalistic article, to fool the readers. رێكلامەوتار Advertorial
راوێژكاری فرۆشتن marketing advisor راوێژكار Advisor
كاروبارە هەنوكەییەكان Current affairs كاروبار، مەسەلە Affair
كاروباری دەرەوە Foreign affairs كاروبارە سیاسییەكان Political affairs
چاخی زانیاری، سەردەمی زانیاری The Information Age كاروباری رۆژانە،

مەسەلە رۆژانەییەكان

Day to day affairs
تەمەنی خوێنەران The age of the readers تەمەن، جاخ، سەردەم Age
ئاژانسی رۆژنامەگەری Press agency رێكخراو، ئاژانس Agency
ئاژانسی رێكلام Advertising agency ئاژانسی هەواڵ News agency
پلانكاری سیاسی Political agenda پلانكار Agenda
میدیا، نەك سیاسەت، پلانرێژی دەكەن لە كۆمەڵگا خۆرئاواییەكاندا

 

The media, not politics are doing the agenda setting in western socity پلانرێژی Agenda setting
گەیشتن بە رێككەوتنێك To reach an agreement رێككەوتن Agreement
رێككەوتنی نێودەوڵەتی International agreement رێككەوتنی بیزنس Business agreement
رێككەوتوین

لەسەر ئەوەی رێكنەكەوین

We agreed to disagree. دانەپاڵ Allege
بە دانەپاڵ و بەبێ بناغە

(وامانداناوە كە راستە)

Allegedly بدەیتەپاڵ To allege
دانەپاڵەكانی رۆژنامەنوس A journalist‌s allegation ئاماژەپێدانی ناراستەوخۆ Allusion
گۆڕینی ئاماژە To change allusion جێگرتنەوەی ئاماژە To alter allusion
خولیاگەر Amateur گوڕ بدەیتە بەر شتێك یان كەسێك بەئاماژەیەكی ناراستەوخۆ To temper with allusion
رۆژنامەگەریی خولیاگەر (بە پێچەوانەی رۆژنامەگەری پیشەوەرەوە) The amateur type of journalism (in contrast to professional) ئاڵۆز ، ناڕوون Ambiguous
زلیبكەیت، گەورەیبكەیت To amplify ئاڵۆزی، ناڕوونی Ambiguity
دووهێندەكەر، گەورەكەر Amplifier قەبەكردن، زلكردن، دوهێندەكردن Amplification
شیكردنەوەی لاوازی و بەهێزییەكان Analysis of strength and weaknesses شیكردنەوە Analysis
شیكردنەوەی دارایی Financial analysis شیبكەیتەوە To analyze
گۆشە، گۆشە نیگا Angle ئەو كەسەی هەڵدەستێت بە كاری شیكردنەوە (شیكەرەوە) Analyst
گۆشەنیگای ئەو چیرۆكەهەواڵە ئەوەیە كە خەڵكی چۆن دەبنە پەنابەر و هەرگیز ناگەڕێنەوە. The angle of this story is how people become refugee and never return. ئەرشیف Archive, archives
بڕگەی 43 لە دەستور Article 43 of the Constitution. بابەت (لە رۆژنامەدا وەك وتار) ، بەش، پێكهاتە Article
لێبوردەیی خاسیەتی باوەڕی ئەوبوو. Tolerance was his article of faith. ناوچە، بوار، مەیدان Area
ئەمە بواری بەرپرسیارێتی ئەو خانمەیە. This is her area of responsibility. ئەو خەڵكی ئەم ناوچەیە نیە. خەڵكی ئێرە نیە He is not from the area.
متانە بەبەهاترین خاسیەتی باشی ئەم كەناڵە تەلەفزیۆنییەیە. Credibility is the most valuable asset of this television channel. خاسیەتباشی،

دستكەوت

Asset
دەستكەوتە داراییەكانی ئەو كەناڵە سەتەلایتییە. The financial assets of the satellite channel. كۆمەڵە Association
هاوكار، شەریك Associate = partner رێكخراو Organization
ئاژانسی هەواڵ ئەسۆشیەیتت پرێس (ئاژانسی هەواڵی ویلایەتە یەكگرتوەكان) Associated Press = AP = US news agency پۆز، لوتبەرزی، یاخود هەڵویستێكی تایبەت Attitude
ئەو هەڵوێستێكی زۆر رەقی هەیە بەرامبەر خەڵك He has a very rigid attitude towards others. هەندێك لوتبەرزی بنوێنە Show some attitude!
توێژینەوەی بیستەرو بینەر Audience research بیستەر و بینەر (جمهور) Audience
بینەر و بیستەری زۆر خۆیندەوار A highly literate audience نوسەر Author = writer
ئەم مامۆستایە دەسەڵاتی زۆر چاك دەشكێتەوە بەسەر گۆڕانی كەشدا (واتە زۆر شارەزایە و دەكرێت قسەكانی وەك بەڵگەی زانستی تەماشا بكرێن) This professor is a real authority on climate change. دەسەڵات Authority
ئەو دەستەڵاتی ئەوەی نیە پارە بۆ رۆژنامەنوسە فریلانسەكان خەرجبكات. He doesn‌t have the authority to pay the freelancers. ئەوان خەریكن دەستەڵاتەكانی سەرنوسەر پوچەڵدەكەنەوە. They are undermining the authority of the editor in chief.
رۆژنامەوان پێویستە جۆرێك لە خودموختاری هەبێت لە كاری رۆژانەیدا. Journalist should have some autonomy in their daily work. خودموختاری Autonomy

B

چیرۆكەهەواڵی پاشخانی Background story پاشخان، باكگراوند Background
لە بەشی پشتەوەی وێنەكەدا درەختێكی سوتاو هەبوو. In the background of the picture there was a burnt tree. زانیاری پاشخانی Background data
شێوازی هەواڵنێرییەكەی ئەو هاوسەنگ نیە، هەمیشە سونییەكان بە پیاوخراپ پیشاندەدات. His way of reporting is not balanced; always the Sunnis are the bad guys. هاوسەنگی Balance
جۆرێك لە هاوسەنگی عەمەلی بدۆزەوە لەنێوان كارەكەت و ئەركەكانی ماڵەوەتدا. Find a pragmatic balance between your work and your duties at home. راگرتن، قەدەغەكردن، رێگەلێگرتن Ban
مشتومڕ لەبارەی گۆڕینی شێتكەوە (نرخ، ماف، ئەرك… هتد) Bargaining هەموو رۆژنامەكان بۆ ماوەی هەفتەیەك قەدەغەكران (راگیران) All  newspapers were banned for one week.
مشتومڕێكی بەكۆمەڵی كارگەرەكان بۆ گۆڕین. Collective bargaining by the workers. بنەما، بناغە Basis
پێویستە بناغەیەكی پیشەوەرانەی تۆكمەت هەبێت. You must have a sound professional basis. ئێمە رۆژانە لەسەر ئەمە كاردەكەین. We work on this on a daily basis.
ئەو ماوەی بیست ساڵە خەریكی روماڵكردنی هەواڵەكانی بواری پۆلیسە.(ئەو بۆ ماوەی بیست ساڵە خەریكی بییتی پۆلیسە.)

 

He has been on the police beat for 20 years.

 

بواری رووماڵكردن (ئەو بوارە تایبەتە یان ناوچە جوگرافییەیە كە پەیامنێرێكی تایبەت خەریكیەتی.) بۆ نمونە، دادگا،تەندروستی،پەروەردە. یان گەرەكێك یان ناوچەیەكی تایبەت بۆ نمونە ئاوارەكان، گەڕەكی تەیراوا، یان گەڕەكی ئازادی) Beat = area of coverage
سود، قازانج، دەستكەوت Benefit كردەوە، هەڵسوكەوت Behavior
لایەنگیر Bias ئەو سودانەی كە كارمەند دەستیدەكەوێت Employee benefits
ئەمە چیرۆكە هەوڵێكی لایەنگیرە. This is a biased news story. پرۆژەی یاسا (ئەو پرۆژە یاساییە كە دەخرێتە بەردەستی پەرلەمان تاوەكو پەرلەمان بڕیار لەسەر ئەوە بدات كە ئەو پرۆژەیە ببیتە یاسا) Bill
دەستەی نوسەران Editorial Board دەستە Board
راڤەی كتێب Book review سەرماڵ

(زیادە لەسەرو ئەو شتەی كە وەریدەگریت)

Bonus
بۆكس (شێوەیەكی چوارگۆشە یان لاكێشە كە لەسەر لاپەڕەیەكی رۆژنامە دادەنرێت و زانیاری زیادەی تێدایە لە بارەی بابەتێكەوە ، یان وێنە یان هەرشتێكی پەیوەست بە بابەتەكەوە یان سەرنجێكی رۆژنامەكە لەسەر بابەتەكە) Box ژمێریار Bookkeeper, accountant
بۆكسی بەڵێ و نەخێر(ئەو چوارگۆشەیەیە كە لە فۆرمدا هەیە كە بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارەكە نیشانەی(x) لە چوارگۆشەكە دەدەیت. Yes or no boxes. بۆكسێك لەناو بابەتەكەدا A box in an article
ئەوان بەرنامەكانیان لەسەرتاسەری جیهاندا پەخش دەكەن. they broadcast their programs worldwide. پەخش Broadcasting
بودجەی رێكلامكردنی كۆمپانیاكانی پۆشاك هێجگار زۆرە.

 

The advertisement budget of fashion companies is huge. بودجە Budget
بیرۆكراتی Bureaucratic رێساكانی بودجەی حكومەت the government budget rules
    ناوی نوسەر یان پەیامنێر Byline

c

رۆژژمێری یاسادانان (پلانكاری یاسادانان) (واتە ئەو رۆژانەی كە تێیدا ئەنجومەنی یاسادانان (پەرلەمان)كۆدەبێتەوە بۆ گفتوگۆ و بڕیاردان لەسەر مەسەلەیەك) The legislative calendar. رۆژژمێر Calendar
توانا، جێگەبونەوە (بۆ شوێن) Capacity ئەو بەرنامە رادیۆیی و تەلەڤزیۆنیانەی كە خەڵكی دەتوانن تەلەفۆن بكەن و پرسیار و سەرنجەكانیان بخەنە روو Call-in program
پاسەكە تەنها جێگەی 80 كەسی تێدا دەبوەوە. The  capacity of the bus was 80 persons. كاپشن (ئەو نوسینەیە كە لە ژێر وێنەدا دادەنرێت لە رۆژمانە و گۆڤاردا كە تێیدا كات و شوێن و ناوی كەس و بابەتەكانی وێنەكەی تێدایە) Caption
ئەو لە توانایدا نیە رۆژانە لە سەد هەزار دانە زیاتر چاپ بكات. He doesn‌t have the capacity to print more than 100,000 copies a day. پیشە Career
جۆر، بابەت Category بابەتێك یان وتارێكی كورتی نارەسمی، یان گفتوگۆیەكی نارەسمی Causerie
سانسۆر Censorship بێسەروبەری، فەوزا Chaos
تیراژ Circulation رێكلامی پۆلێنكراو Classified advertisements
=پەیڕەوی رەفتار (ئەو رێسایانەیە كە كۆمپانیایەك یان دەزگایەكی میدیایی دایناوە و كارمەندەكان پێویستە بە گوێرەی ئەوە رەفتار بكەن) Code of conduct پەیڕەوێكی نهێنی A secret code
ستوننوس Columnist ستون Column
سكاڵا Complaint سەرنج Comment
چوارچێوە

(بۆ قسە و بیروڕا بەكاردێت)

Context پەیوەندیكردن Communication
شێوازی (سیاسەتی) راستكردنەوە لە رۆژنامەیكدا The corrections policy of a newspaper راستكردنەوە Correction
نهێنی Confidential چەمك Concept
بۆ بڵاوكردنەوە نیە (ئەم قسەیە كەسێك دەیكات كاتێك رۆژنامەوانێك چاوپێكەوتنی لەگەڵ دەكات و هەندێك لەو قسانەی كەدەیكات دەڵێت ئەمەیان بۆ بڵاوكردنەوە نیە و رۆژنامەنوسەكە نابێت بەكاری بهێنیت) Off the record بۆ بڵاوكردنەوەیە On the record
ناوەڕۆكی سەروتار Editorial content ناوەڕۆك Content
رازی:

ئەو زۆر رازیبوو لە نەخشەسازی نوێی هەفتەنامەكە

Satisfyed:

He was very content with the new layout of the weekly.

ناوەرۆكی كتێبێك Contents of a book
كۆپیەكی چاپكراو (واتە لەسەر كاغەز) Hard copy كۆپیەك

(دانەیەك یان وێنەیەك)

Copy
دانەیەكی بەلاش Free copy كۆپیەكی رێكلام Advertising copy
پەیامنێر Correspondent كۆپیكردن، وێنەلەبەرگرتنەوە یان دانەیەك لەبەرگرتنەوە To copy
پەیامنێری هەرێمی Regional correspondent پەیامنێری جەنگ War correspondent
پەیامنێری دەرەوە Foreign correspondent پەیامنێری ناوخۆ یان ناوچەیی Local correspondent
رووماڵكردنی هەموو هەواڵێكی وەزارەتی پەروەردە To cover all news from the Education Ministry رووماڵ Cover
روماڵكردنی هەڵبژاردن Election coverage روماڵكردن Coverage
جێگەی متمانە Credible روماڵكردنی بێلایەنانە Neutral coverage
متمانەیی لە چیرۆكە هەواڵەكاندا Credibility of stories لابردن، كورتكردنەوە، بڕین Cut
ئەو خانمەی كە لە ئەرشیفە هەموو ئەو بابەتانەی كە تایبەتن بە مەسەلەی تەندروستییەوە، هەمویانی بڕی The woman in the archive cuts all the articles about health issues. دوبارەبونەوە زیادەكان لابەرە To cut needless repetition
    بڕینی رۆژنامە(كارێكە لە چاپخانە ئەنجامدەدرێت) Newspaper cuttings

* بەشی یەكەمی ئەم بابەتە لە “وشەدان و فەرهەنگی میدیایی” یەكەم ژمارەی گۆڤاری دەرگاوان-دا چاپ و بڵاوكراوەتەوە.

 

دەنگدان

بە بڕوای تۆ راگەیاندنەكان لەهەرێمی كوردستاندا؛ ناسەربەخۆن؟