سێهەمین كۆڕبەندی نیشتمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی ڕێكدەخرێت

لە يادى 128 ساڵەى ڕۆژی ڕۆژنامەگەریی کوردییدا؛ سێهەمین كۆڕبەندی نیشتمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی لە ژێر ناونیشانی؛ ڕیفۆرمی میدیایی لە ناوچەکانی پاش-ململانێدا: کۆنفرانسێکی زانستیی نێودەوڵەتیی لەسەر نەخشەڕێگەی سیاسەتی ستراتیژیی کوردستان ڕێكدەخرێت.

1. پوختەی جێبەجێکردن و هۆکارە ستراتیژیيەكان

سێهەمین كۆڕبەندی نیشتیمانیی چمك؛ چوارچێوەیەکی ستراتیژیی بۆ کۆنفرانسێکی زانستیی نێودەوڵەتیی دوو ڕۆژە دەخاتەڕوو کە ئامانج لێی لێکۆڵینەوەیە لە ئاڵنگارییە گرینگەکانی گەشەپێدانی میدیایی لە ژینگەکانی پاش-ململانێدا كە هەرێمی کوردستانی عێراق دەبێتە تەوەری سەرەكیی ئەو توێژینەوانەی كاریان لەسەر دەكرێـت. کۆنفرانسەکە هەوڵدەدات کەلێنی نێوان پابەندبوونە یاساییەکان بە ئازادیی میدیایی و بەدیهێنانی پراکتیکی سیستەمی میدیایی ڕوون، فرەیی و لێپرسینەوە لە دۆخی ئەو چوارچێوانەی کە بە ئاڵۆزی دامەزراوەیی دیاریکراون، پڕبکاتەوە. نوێنەرانی حکوومەت، دەسەڵاتدارانی یاسادانان و دادوەریی، پسپۆڕانی ئەکادیمیی و ئەکتەرانی کۆمەڵگەی مەدەنیی کۆدەکاتەوە، بۆ ئەوەی بە هاوبەشیی پێشنیازەکانی سیاسەت لەسەر بنەمای بەڵگەكان دابڕێژن، تاوەكوو چاکسازیی بەردەوام لەناو کەرتی میدیادا پێشبخەن.

• ئاڵنگاریی سەرەکيی: کۆنفرانسەکە باس لە پچڕانی پێکهاتەیی نێوان چوارچێوە یاساییەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بۆ ئازادیی میدیایی دەکات کە زۆرجار وەک “یاساکانی سەر کاغەز” ڕەخنەیان لێدەگیرێت و واقیعی كاركردنی ڕۆژنامەوانان و ڕێکخراوە میدیاییەکان کە لە چوارچێوەی ژینگەیەکدا کاردەکەن کە بە سنووردارکردنی سیاسیی و تەحەددیاتی بەردەوامیی ئابووریی و نیگەرانییە ئەمنییەکان دیارییکراون.
• ئامانجی ستراتیژیی: بەرهەمهێنانی نەخشەڕێگەی سیاسەتی گشتگیر کە پیشەییبوونی میدیا بەرز بکاتەوە، ئازادیی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی بپارێزێت و میکانیزمە دامەزراوەییەکان، وەک ئەنجومەنی نیشتمانیی میدیا، بۆ بەردەوامیی درێژخایەنی کەرتی میدیا لە هەرێمەكانی پاش-ململانێدا دابمەزرێنێت.
• هاوبەشانی ڕێکخەر: ئەم دەستپێشخەرییەی سێهەمین کۆڕبەندی نیشتمانیی چمك بە هاوبەشی ڕێکخراوی چاودێریی میدیای کوردی (چمك) و بە هاوبەشيی زانکۆی میدلێسێکس، زانکۆی سلێمانی، نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە بەریتانیا و ڕێكخراوی منداڵان و لاوانی كورد لە تاراوگە (كانگا) ڕێکدەخرێت. ئەم هاوبەشییە شارەزایی کۆمەڵگەی مەدەنیی، پێداگریی شیکاری ئەکادیمیا و بەشدارییکردنی دامەزراوەیی ئەکتەرەکانی حکوومەت بۆ درووستکردنی سەكۆیەکی فرە پسپۆڕیی تێکەڵ دەکات، بە ئامانجی هەرچی زووتر داڕشتنی سیاسەتی گشتگیر و بەردەوام لە ڕووی سیاسییەوە.

1. ڕێکخستنی دامەزراوە و هاوبەشەکان

• ڕێکخراوی چاودێریی میدیای کوردی (چمك): ڕێکخراوێکی پێشەنگی کۆمەڵگەی مەدەنییە کە تایبەتە بە چاودێریکردنی ناوەڕۆکی میدیایی و پاراستنی مافی بەرهەمهێنەران و بەکارهێنەرانی میدیا و پێشخستنی ستانداردە پیشەیی و یاساییەکانی ناو میدیای کوردی. بە کەڵکوەرگرتن لە شارەزایی مەیدانیی و تۆڕە ئەکادیمییەکان، چمك بنەمایەکی بەڵگەدار بۆ پەرەپێدان و ڕیفۆرمی میدیا ی دابین دەکات. ڕێکخراوەکە دوو خولی کۆڕبەندی نیشتمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی (سلێمانی، هەرێمی كوردستانی عێراق، 2021 و 2025) بە سەرکەوتوویی ڕێكخستووە کە وەک سەکۆیەکی سەرەکیی بۆ گفتوگۆ لەسەر ڕێکخستنی میدیایی و پێشخستنی پراکتیکەکانی ڕۆژنامەگەری یەکگرتوو کاردەکات.

• ئامانجەکانی کۆڕبەند

کۆڕبەندەکە پێنج ئامانجی بەیەکەوە گرێدراو بەدوای خۆیدا دەهێنێت کە بۆ درووستکردنی دەرئەنجامی سیاسەتی کرداریی داڕێژراون، لەوانە:

شیکردنەوەی سیاسەت و ناسینەوەی چاکسازیی: بەشێوەیەکی سیستماتیک بەدواداچوون بۆ دەرفەت و ئاڵنگارییەكانی پەیوەست بە چاکسازیی میدیایی لە هەرێمی کوردستانی عێراق-دا دەكات، بە ئاماژەیەکی بەراوردکاریی بە ناوچە هاوشێوەکانی پاش-ململانێکان.

بەشدارییکردنی دامەزراوەیی: لێکۆڵینەوە لە ڕۆڵ و بەرپرسیارێتییە تایبەتەکانی دەسەڵاتە گشتیەکان لە ناو هەرێمی كوردستانی عێراق-دا دەكات، لەوانە دەستەڵاتەكانی: یاسادانان، جێبەجێکردن و دادوەریی، لە پێشخستنی چاکسازی گشتگیر لە میدیادا.

هەڵسەنگاندنی چوارچێوەی یاسایی و ڕێکخراوەیی: هەڵسەنگاندنی چوارچێوە یاسایی، پیشەیی، کارگێڕیی و تەکنیکییە هەنووکەییەكانی بەڕێوەبردن بۆ کەرتی میدیای کوردی، دەستنیشانکردنی کەلێن و ناتەباییەکان.

ڕاسپاردەی یاسایی: پەرەپێدانی پێشنیازی کۆنکرێتیی بۆ هەموارکردنەوەی یاساکانی هەنووکەیی پەیوەست بە ئازادیی دەربڕین و پاراستنی ڕۆژنامەوانان، بە تایبەتی چەسپاندنی یاسا بەركارەكان.

ستراتیژییەکانی جێبەجێکردن: دەستنیشانکردنی چارەسەری پراکتیکی لە ڕووی سیاسییەوە بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەنووکەییەکان کە ڕووبەڕووی پیشەوەرانی میدیای کوردیی دەبنەوە، لەوانە نیگەرانییەکانی سڵامەتیی، بەردەوامیی ئابووریی و گەشەپێدانی پیشەیی.

1. چوارچێوەی بابەتیی: تەوەرە سەرەكییەكانی كۆڕبەند

کۆڕبەندەکە لە دەوری پێنج ڕەهەندی گرینگی ڕیفۆرمی میدیایی ڕێکخراوە کە هاوتایە لەگەڵ ئەکتەرە جەوهەرە کۆمەڵایەتییەکاندا، لەوانە:

2. تەوەری یەکهەم؛ ڕیفۆرمی میدیایی و دەسەڵاتی یاسادانان: پشکنینی ڕۆڵی پەرلەمان لە هاوچەرخكردنی یاسای میدیا، چەسپاندنی یاسا بەركارەكان و هاوتەریبکردنی چوارچێوە نیشتمانییەکان لەگەڵ ستانداردە نێودەوڵەتییەکاندا.
3. تەوەری دووهەم؛ ڕیفۆرمی میدیایی و دەسەڵاتی جێبەجێکردن: شیکاریی میکانیزمەکانی حکوومەت، پێداویستییەکانی ڕوونیی و ئەرکەکانی کارکردنی ئۆرگانەکانی وەک: فەرمانگەی میدیا و زانیاریی و وەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوان.
4. تەوەری سێهەم؛ ڕیفۆرمی میدیایی و دەسەڵاتی دادوەریی: هەڵسەنگاندنی سەربەخۆیی دادوەریی لە دۆسییەكانی پەیوەست بە میدیا و یەکدەنگیی لە جێبەجێکردنی یاسا و پاراستنی مافەکانی ڕۆژنامەوانان لەناو سیستەمی دادوەرییدا.
5. تەوەری چوارهەم؛ ڕیفۆرمی میدیایی و دەزگە ڕۆژنامەگەریيە پیشەییەكان: هەڵسەنگاندنی ستانداردە پیشەییەکان، کۆدەكانی ئیتیك، میکانیزمەکانی ڕاهێنان و توانای دامەزراوەیی کۆمەڵە و سەندیکاکانی ڕۆژنامەوانان.
6. تەوەری پێنجهەم؛ ڕیفۆرمی میدیایی و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیی: گەڕان بەدوای ڕۆڵی کۆمەڵگەی مەدەنیی لە داکۆکیکردن، چاودێریکردن و لێپرسینەوە، لەوانەش ئازادیی كاركردنی میدیا، ڕێکخراوە ناحکوومییەکان و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ.

1. تەوەرە لاوەکییەکانی کۆڕبەندەکە:

چوارچێوەی وردی لێکۆڵینەوەكان؛ ئەم تەوەرانەى لاوەكيانەی خوارەوە دەگرێتەوە:

1. ڕێباز و ڕێكارە میتۆدییەكان

کۆڕبەندەکە میتۆدۆلۆژیایەکی فرەڕەهەند و بەڵگەدار بەکاردەهێنێت کە بۆ دڵنیابوون لەوەی پێشنیازەکانی سیاسەت هەم لە ڕووی تەکنیکییەوە درووستن و هەم لە ڕووی سیاسییەوە جێبەجێدەکرێن:

پانێڵە ئەکادیمییەکان: پسپۆڕان سوود لە توێژینەوە نێودەوڵەتییە بەراوردکارییەکان، توێژینەوەی کەیسی ئەزموونی و چوارچێوەی تیۆریی وەردەگرن.

گفتوگۆ پەیوەندیيدارەکان: ئاسانکاریی بۆ گفتوگۆکان دەكرێت کە سەرکردە سەرەکییە دامەزراوەییەکان بۆ دانوستاندن لەسەر هەڵوێستە هاوبەشەكان کۆدەکاتەوە.

گروپکارییە بابەتییەکان: دانیشتنە تەرکیزکراوەکان کە باس لە تەوەرە تایبەتەکانی سیاسەت دەکەن، بۆنموونە: چاکسازیی یاساییی و بەردەوامیی ئابووریی.

بەڵگەنامەسازیی سیاسەت: تۆمارکردن و کۆکردنەوەی سیستماتیکی پێشنیازەکان بۆ نەخشەڕێگەی سیاسەتی گشتگیر و ڕاگەیاندنێكی هاوبەش کە لەلایەن دامەزراوە بەشداربووەکانەوە پشتڕاستکراونەتەوە.

• هەمەڕەنگی بەشداربووان و نوێنەرایەتیی دامەزراوەیی

كۆڕبەندەكە نزیکەی 60 بەشداربووی ئاستباڵا لە چوار پۆلێن-دا کۆدەکاتەوە:

• ڕۆژژمێری كۆڕبەند

ڕۆژ وو كاتى كۆڕبەند

• ڕۆژ: 21-22ى نیسانی 2026
• کات: ڕۆژانە کاتژمێر 09:30 بەیانی – 05:30ى ئێوارە
• شوێن: لە داهاتوودا دیارییدەكرێت

1. بانگەواز بۆ توێژاران: مەرج و ڕێنماییەكانی كۆڕبەند

کۆڕبەندەکە پێشوازیی لە بەشداریی توێژەران و توێژینەوە ڕەسەنەکانیان دەکات کە باس لە ڕیفۆرمی میدیایی دەکەن لە چوارچێوەی هەرێمەكانی پاش-ململانێ و قۆناغی ڕاگوزەریی.

1. هەر توێژینەوەیەك؛ لە نێوان 6500_7000 وشە زیاتر نەبێت.
2. پوختەی توێژینەوەكە؛ لەنێوان 200-250 وشەدا بێت و سێ بۆ پێنج كلیلەوشەی تێدابێت.
3. بیرۆكەی توێژینەوەكە؛ لە چوارچێوەی تەوەرە سەرەكیی و لاوەكییەكانی كۆڕبەند-دا بێت.
4. توێژینەوەكە؛ پێشتر لە گۆڤار و كۆنفرانسە زانستییەكاندا پێشكەش نەكرابێت و بڵاونەكرابێتەوە.
5. توێژینەوەكە؛ بە یەكێك لە زمانە فەرمییەكانی كۆڕبەند: كوردیی يان ئینگلیزیی نووسرابێت.
6. توێژینەوەكە؛ پێڕەوی رێكار و رێبازی نووسینی ئەكادیمیی بكات، لەوانە: ناونیشان، پووختە، كلیلەوشە، چوارچێوەی تیۆریی و كردەیی كۆكردنەوە و شیكردنەوەی داتای توێژینەوە لەگەڵ دەرئەنجام و ئەنجام و لیستی سەرچاوەی نوێ.
7. توێژینەوەكە بە هەر زمانێك بنووسرێت؛ مەرجە هوونەرییەكانی نووسینی توێژینەوەی زانستیی تێدابێت. بۆنموونە؛ قەبارەی ناونیشانی سەرەكیی (16) و لاوەكی (15) و ناوەڕۆك (14) و پەراوێزەكان (12) بێت و بەفۆنتی كالیبێریی بەدی (Calibri-Body) بنووسرێت.
8. لاپەڕەی یەكهەمی توێژینەوەكە؛ چەند زانیارییەكی بنچینەیی لەخۆبگرێت، لەوانە: ناونیشانی توێژینەوە، ناوی سیانی توێژەر، نازناوی زانستیی توێژەر، شوێنی كاركردنی توێژەر، ژمارەی مۆبایل و ئیمەیڵی توێژەر.
9. پاش پێداچونەوەی زانستیی توێژینەوەكان لەلایەن هەڵسەنگێنەرانەوە؛ سەرجەم توێژینەوە پەسەندكراوەكان لە پانێڵەكانی كۆڕبەند-دا پێشكەشدەكرێن.
10. سەرجەم توێژینەوە پەسەندكراوەكان لە وەقائیعی كۆنفرانس لەسەر ئینتەرنێت بڵاودەكرێنەوە و دواتر توێژەر بۆ بەرزكردنەوەی ناسناوی زانستیی لێی سوودمەند دەبێت.
11. ژیاننامەی ئەكادیمیی توێژەر، پوختە و تەواوی توێژینەوەكان بەشێوەی وۆرد (Word) بۆ ئیمەیڵی فەرمیی كۆنفرانس دەنێردرێن.
12. توێژەر بەرپرسیارێتیی پێداچوونەوەی زمانەوانیی توێژینەوەكەی دەكەوێتەئەستۆ و كۆڕبەند لە جیاوازیی رێنووسی نووسینی توێژینەوەكان بەرپرس نییە.

1. ڕۆژژمێری كۆڕبەند

1. تێچووی كۆڕبەند
2. بەشدارییكردنی توێژەران لە كۆڕبەند بێبەرامبەرە.
3. خەرجی ڤیزە لە ئەستۆی خودی توێژەران و میوانانی كۆڕبەند دەبێت.
4. خەرجی هاتوچۆ، شوێنی مانەوە و نانخواردنی توێژەران لە ڕۆژانی كۆڕبەند-دا لە لە ئەستۆی خودی توێژەران و میوانانی كۆڕبەند دەبێت.
5. سەرجەم توێژینەوە پێشكەشكراوەكانی كۆڕبەند لە ژمارەیەكی تایبەتی گۆڤاريَكی زانستییيدا  بڵاودەكرێنەوە و بڕی 250 هەزار دیناری بڵاوكردنەوەی توێژینەوە لە توێژەران وەردەگیرێت.

پەیوەندییەكانی كۆڕبەند

بۆ هەر پرسیارێک پەیوەندیی بکەن بە ڕێكخەری گشتیی كۆڕبەند: پ.ی.د. شوان ئادەم ئەیڤەس

ئیمەیلی تایبەت بە كۆڕبەند: [email protected]

           ژمارە مۆبایلی تایبەت بە كۆڕبەند:  009647725451638